Қақтығыстар қарым-қатынастың кез келген түрінде болады. Қызығушылықтар, әдеттер мен өмірге көзқарастар толық сәйкес келген жағдайда да қайшылықтар мен келіспеушіліктер туындауы мүмкін. Қарсыласудың тікелей себептері өте әртүрлі болуы мүмкін, бірақ адамдар мен топтар арасындағы қақтығыстардың тереңдігінде жасырылған ең көп кездесетін себептерді анықтауға болады.
Нұсқаулық
1-қадам
Кез келген әлеуметтік жүйе, мейлі ол отбасы, өндірістік ұжым немесе әлеуметтік тап болсын, ресурстарға деген қажеттілікке ие. Адамдардың ең үлкен қауымдастықтарының өзінде ресурстар әрдайым шектеулі. Күнделікті мәселелерді шешкен кезде әрдайым қаржыны, материалдарды, күштер мен құралдарды бөлу мәселесін шешуге тура келеді. Қызметке қатысушы тараптардың әрқайсысы қақтығыстардың ең көп таралған себептерінің бірі болып табылатын мүмкіндігінше көбірек ресурстар алуға ұмтылады.
2-қадам
Қақтығыстардың тағы бір себебі әлеуметтік жүйенің ұйымдастырушылық құрылымының ерекшеліктерінде жатыр. Бұл тапсырмаларды орындау кезінде өзара тығыз байланыс пен тәуелділік бар топтарға қатысты. Егер топ мүшелерінің біреуі басқа адамға әлеуметтік немесе өндірістік функцияларды орындауда толық тәуелді болса, қақтығыс үшін негіз пайда болады.
3-қадам
Мақсаттардағы айырмашылықтар көбінесе қақтығыстарға әкеледі. Әлеуметтік өзара әрекеттесудің әр түрлі түрлерінде оның қатысушылары көбіне өзара эксклюзивті мақсаттарды көздейді. Сонымен қатар, тараптардың әрқайсысы артықшылықтарды алуға тырысады, көбінесе екінші тараптың мақсаттары мен мүдделеріне зиян келтіреді. Бұл қайшылықты ақылға қонымды ымыраға келу арқылы немесе әлеуметтік мәртебесі жоғары адамның араласуы арқылы шешуге болады.
4-қадам
Қарым-қатынасқа немесе басқа өзара әрекеттесуге қатысушылардың құндылық бағдары сәйкес келмеуі де мүмкін. Адамдар көбінесе өмірге әр түрлі көзқараспен қарайды, оны өмірлік тәжірибе, тәрбиенің ерекшеліктері және олар шыққан әлеуметтік орта анықтайды. Дау-дамайдың себептерін дүниетанымның ерекшеліктерінен, атап айтқанда, дінге, саясатқа, бала тәрбиесіне және т.б. Атап айтқанда, қақтығыстың бұл түрі ерлі-зайыптылар арасындағы қатынастарға тән.
5-қадам
Байланыс жүйелеріндегі сәтсіздік сонымен қатар жанжалдың жиі кездесетін себептерінің бірі болып табылады. Түсіндірілмеген хабарлама, бұйрықтың немесе сұраудың бұрмаланған мағынасы, терминологияны түсінбеушіліктер, жіберіп алулар, болжамдар мен алып-сатарлықтар - қарым-қатынасқа араласу жанжалдың пайда болуына әкелетін бірнеше мысалдар. Әдетте, «шу» жойылып, хабарламаның шынайы мәні қалпына келтірілгенде, жанжалдың себебі де жоғалады.
