Балаларының дамуындағы ауытқуларды уақытында байқау үшін ата-аналар сәбиге қарапайым тапсырмаларды өз бетінше орындай алады, оның нәтижесі оның даму деңгейін көрсетеді. Егер бала бір нәрседе төмен нәтиже көрсетсе, ренжудің қажеті жоқ, тек осы психологиялық сапаны дамыту үшін ойындар мен жаттығуларды таңдау керек.
Қажетті
- - мектеп жасына дейінгі баланың жадын, зейінін, ойлауын, қиялын, ерік-жігерін, эмоцияларын зерттеуге арналған диагностикалық материалдар, оны жүзеге асырудың нақты нұсқаулары бар;
- - өнімділікті бағалау кілті (қажет).
Нұсқаулық
1-қадам
Психологиялық тест объективті нәтиже беру үшін оны балаға әдеттегі және табиғи жағдайда жүргізу керек. Айтудың қажеті жоқ, енді сіз оның білімі мен дағдыларын тексере бастайсыз, бала сергек, қорқатын, тұйық бола алады. Баланы үстелге отырғызып, сурет салуды, ойнауды немесе қызықты суреттерді бірге қарастыруды ұсынып, оның бөлмесінде тапсырмалар берген дұрыс.
2-қадам
Диагностика ойын немесе жаттығу түрінде жақсы жасалады. Егер тест балаға сұрақтарға жауап беруі керек етіп жасалған болса, бәрібір жағдайды ойнаңыз. Мектепте немесе балабақшада ойнауды ұсыныңыз. Бала өзіне және басқа «оқушыларға»: қуыршақтарға, аюларға, осы мектепте бірге оқитын қояндарға сұрақтарға жауап бере алады.
3-қадам
Бала зерттеушімен жақсы, сенімді қарым-қатынаста болуы керек. Жай жұмысын жүргізіп, сұрақ қоятын бейтаныс адамға бала жауап бермеуі мүмкін, ал жауаптың жоқтығы надандық ретінде қабылданады. Бейтаныс адам дереу диагнозды бастамай, алдымен баланы біліп, жағымды нәрсе туралы сөйлесуі керек, жай ғана ойнаңыз.
4-қадам
Кәдімгі әңгіме диагностикалық әңгімеге негіз бола алады. Жауаптары аяқталмаған сөйлемнің жалғасы болуы керек: «Мен өскенде мен …», «Мен қашан жалықтым …», «Ең қызығы - …», « Маған ұнайды … »және т.б.
5-қадам
Бала неғұрлым кіші болса, ересек адамның балаға кез-келген тапсырма беру мүмкіндігі соғұрлым аз болады. Негізінен диагноз нәрестені бақылау және қажетті деректерді кестелерде немесе хаттамаларда жазудан тұрады. Мысалы, балабақшада бір апта бойы зейінді баланы бақылап, зерттеуші әр күндегі агрессия әрекеттерін уақытты көрсете отырып жазады. Бақылау баланың аптаның қай күндерінде немесе тәуліктің қай уақытында қатты тітіркенетінін және оның сезімін ұстай алмайтындығын көрсете алады.
6-қадам
Мектеп жасына дейінгі баланың психологиялық диагностикасы көбінесе оның қызметінің өнімдерін талдаумен байланысты: суреттер, қолөнер, әңгімелер. Зерттеуші балалар кешені мен шешілмеген мәселелердің мазмұнын сурет немесе қолөнердің белгілі бір символикасы арқылы таниды. Мысалы, қолмен сурет салуда бала үлкен тауды және шыңға жол салады. Ол өзін осы жолдың ортасында немесе таудың басында бейнелейді. Мұндай суретті жорыққа шығуға деген ұмтылыс ретінде де, баланың өзін-өзі жетілдіруге деген ұмтылысы ретінде де қарастыруға болады. Егер біз баламен осы фигураның мазмұны туралы сөйлесетін болсақ, стенограмма пайда болады.
